ژنوم باستانی: اروپایی ها تا ۳ هزار سال پیش عمدتا دارای رنگ پوست تیره بودند!؟

بررسی DNA باستانی ۳۴۸ فرد نشان می‌دهد که روشن شدن پوست به‌عنوان ویژگی غالب در میان مردم اروپا بسیار دیرتر از آنچه پیش‌تر تصور می‌شد، اتفاق افتاده است.

مجله اینترنتی باستان شناس : مطالعه‌ای بر روی DNA باستانی افراد اروپایی بین ۱۷۰۰ تا ۴۵ هزار سال پیش نشان می‌دهد که ۶۳ درصد آن‌ها پوست تیره، ۸ درصد پوست روشن و بقیه دارای پوستی با طیف‌های بینابینی بودند. تنها حدود ۳ هزار سال پیش بود که افراد دارای پوست روشن به اکثریت تبدیل شدند.

تا مدت‌ها تصور می‌شد که انسان‌های مدرنی که حدود ۴۵ هزار سال پیش وارد اروپا شدند، به‌سرعت پوستی روشن‌تر پیدا کردند تا بتوانند در زمستان‌های تاریک، به میزان کافی ویتامین D تولید کنند. با این حال، این دیدگاه با توالی‌یابی DNA باستانی به چالش کشیده شده است.

برای مثال، در سال ۲۰۱۸ محققین دریافتند که 《چدار من》، فردی که ۱۰ هزار سال پیش در بریتانیا زندگی می‌کرد، احتمالا پوستی تیره و چشمانی آبی داشته است (تصویر ۲). البته این نتایج مورد انتقاد قرار گرفته‌اند، زیرا هنوز ژنتیک مرتبط با رنگدانه‌های پوست به‌طور کامل شناخته نشده و نمی‌توان با اطمینان کامل نتیجه‌گیری کرد.

در این بررسی، رنگ پوست، چشم و مو در همه اروپایی‌های باستانی که تاکنون ژنومشان توالی‌یابی شده، بررسی شد تا به تصویری جامع از تغییر این ویژگی‌ها در اثر عواملی مانند انتخاب طبیعی، انتخاب جنسی، جنگ و مهاجرت، برسیم. با این حال، به دلیل ماهیت باستانی ژنوم‌، امکان پیش‌بینی هر سه ویژگی در تمام این ۳۴۸ ژنوم وجود نداشت.

اما با این مجموعه داده بزرگ، خطاها در سطح گروهی تعدیل می‌شوند، بنابراین نتیجه‌گیری کلی تیم مبنی بر این که بیشتر اروپایی‌های باستان دارای پوست تیره بودند، قوی‌تر از نتایج فردی‌ست. با این حال، نتایج همچنان باید با احتیاط تفسیر شوند، زیرا هیچ روشی برای بررسی دقت پیش‌بینی‌ها بر اساس جمعیت‌های مدرن اروپایی برای افراد باستانی وجود ندارد. اما این مقاله از نظر گستردگی نمونه‌گیری و دقت در تحلیل داده‌های DNA باستانی بسیار مهم است.

به عقیده محققین، دلیل این که اروپایی‌ها نسبتا به‌تازگی پوستی روشن‌تر پیدا کرده‌اند، ممکن است به تغییرات رژیم غذایی مرتبط باشد، زیرا افراد شروع به زندگی در جوامع بزرگ‌تر کردند. بیشتر جمعیت شکارچی-گردآورنده دوران پارینه‌سنگی و بیشتر مردم عصر برنز احتمالا ویتامین D کافی را از منابع غذایی مانند گوشت، دریافت می‌کردند. این وضعیت تا زمانی‌که سکونتگاه‌ها بزرگ‌‌تر نشوند، تغییر قابل توجهی نمی‌کند.

🖋 سحر مرتضی نژاد